İyi Huylu Prostat Büyümesi (BPH)

Prostat Nedir ?

Prostat erkek ürogenital sisteminde yer alan salgı bezidir ve tüm erkeklerde bulunur. Başlıca görevi semen sıvısını salgılamak olup mesanenin (idrar kesesinin) çıkışında yer almaktadır ve bu şekilde mesaneden çıkarak dışarı atılacak idrar için bir yol oluşturur.

Normalde yetişkin erkeklerde yaklaşık olarak ceviz büyüklüğündedir. Erkeklerde yaşla birlikte prostat dokusunda kanserleşme, iyi huylu prostat büyümesi (Benign prostat hiperplazisi-BPH) ya da prostat iltihabı (prostatit) görülebilmektedir.

Prostat Büyümesi Nasıl Anlaşılır ?

50 yaşın üzerindeki erkeklerin yaklaşık yarısında prostat büyümesi izlenmektedir. Prostatın büyümesi hastalık olarak nitelendirilmemekte olup büyüyen prostatla birlikte idrar şikayetlerinin oluşması hastalık olarak değerlendirilmektedir. Büyüyen prostat dokusu (BPH) idrar kesesinin çıkışında tıkanıklık oluşturur, bu tıkanıklıkla birlikte idrar yapma şikayetleri oluşur. Bu şikayetler sık idrara çıkma, gece uyanıp idrara çıkma, idrar yapamama, idrar yapmaya başlarken ıkınma, idrarın çatallanarak ve kesikli bir şekilde gelmesi, idrar yaptıktan sonra hala idrar kesesi dolu gibi his oluşması, idrar kaçırma, cinsel isteksizlik gibidir. Bu şikayetler sadece iyi huylu prostat büyümesinde görülmeyip prostatın diğer hastalıklarında görülmektedir (prostat kanseri, prostat iltihabı).

Prostat Hastalıklarını Nasıl Tetkik Ettirmeliyim ?

Prostat büyümesine bağlı şikayetler olmasa bile tüm hastalar 50 yaşından itibaren tetkik edilmelidir. Prostat hastalıkları (iyi huylu prostat büyümesi, prostat kanseri); meme kanseri, kolon kanseri gibi genetik geçişli olduğu için aile öyküsü olan hastalarda 40 yaşından itibaren kontrollere başlanmalıdır.

İdrarla ilgili şikayetlerim var, muayene nasıl olacak ?

İyi huylu prostat büyümesinde en önemli bulgu başvuru şikayetleri ve muayene bulgularıdır. Doktora başvuruyu geciktiren en önemli engel prostat muayenesine yönelik korkudur fakat düşünüldüğü gibi zor bir muayene değildir. Muayene rektal yolla yapılmakta olup eldiven üzerine kayganlaştırıcı jel sıkıldıktan sonra saniyeler içerisinde tamamlanır.

Muayene olmasam olur mu ?

Prostat kanseri ve iyi huylu prostat büyümesi sıklıkla karışan hastalıklardır. İyi huylu prostat büyümesini ayırt etmede rektal muayene bulgusu çok önemlidir.

Hangi tetkikler yapılacak ?

İyi huylu prostat büyümesi tetkiklerinden en önemlisi kan tahliliyle bakılan Prostat Spesifik Antijen (PSA) testidir. PSA değerindeki düşüklük iyi huylu prostat büyümesini düşündürürken bu değerdeki yükseklik prostat kanseri açısından şüphe uyandırır. Kan tahlillerinden sonra işeme testi (Üroflovmetri-İdrar akış hızı ölçümü) ve üriner sistem ultrasonografisi (USG-Prostat, mesane ve böbreklerin değerlendirilmesi) yapılmaktadır.

Tedavi nasıl uygulanacak ?

Düşük ve orta seviyede şikayetleri olan hastalarda ilaç tedavisi genellikle yeterli olmaktadır. İlaç kullanımına bağlı olarak retrograd/anejekülasyon (meninin dışarı akmaması cinsel ilişki sonrası idrarla birlikte atılması olarak tanımlanır) görülebilir. Cinsel isteksizlik ve sertleşme problemi nadiren görülebilmektedir.

İlaç tedavisi yetersiz kaldığında, yüksek seviyede şikayetler olduğunda cerrahi (ameliyatla) tedavi seçenekleri uygulanmaktadır. Prostatın büyüme derecesine göre (50-60 gramdan küçük prostat dokusu, 50-60 gramdan büyük prostat dokusu) uygun ameliyat tercih edilir. Bunlar;

-TURP (Prostatın transüretral rezeksiyonu): İdrar kanalından (penisten) kameralı (kapalı) sistemle mesaneye girilip büyüyen prostatın elektrik yardımıyla kesilme işlemidir. 50-60 gramdan küçük prostat büyümelerinde uygulanır.

-HOLeP (Prostatın holmium lazer ile enükleasyonu): İdrar kanalından (penisten) kameralı (kapalı) sistemle mesaneye girilip büyüyen lazerle tedavisidir. 50-60 gramdan büyük prostatlarda uygulanır. Ameliyat sırasında kanama miktarının az olması ve büyük prostatlarda güvenle uygulanabilmesi en önemli avantajıdır.

-Açık Prostatektomi: Göbeğin alt kısmından yaklaşık 8-10 cm kesi yapılarak prostatın çıkartılması işlemidir. Kanama miktarının fazla olması en büyük dezavantajı olup ameliyat sonrası ağrı daha fazladır ve iyileşme süreci daha uzundur.

-Robotik Prostatektomi: Karında 5 tane 0.5 cm ile 1 cm arası kesiyle cerrahi aletler kullanılarak yapılan işlemdir. Ameliyat sorasında kanama miktarının az olması, iyileşme sürecinin daha kısa olması, ağrının az olması avantajlarıdır.

Kanama miktarının ve ameliyat sonrası ağrısının az olması, iyileşme sürecinin kısa olması nedeniyle son yıllarda HOLeP ve Robotik Prostatektomi tedavi yöntemlerinin kullanımı artmış olup iki yöntemde uzun süreli deneyimle birlikte kliniğimizde uygulanmaktadır.

İyi huylu prostat büyümesi ameliyatla tedavi sonrası regrograd/anejekülasyon, idrar kanalında darlık ve tıkanıklık, idrar kaçırma, sertleşme problemleri görülebilmektedir. Hastalarımızın yaşı, muayene bulguları, ek hastalıkları, prostat büyüklükleri değerlendirilerek en uygun tedavi yöntemi seçilmekte ve bu yan etkiler en aza indirilmektedir.